نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیات علمی
2 Shahed University, Faculty of Agriculture
3 دانش آموخته دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد
چکیده
شته جالیز (Aphis gossypii یکی از مهمترین آفات کشاورزی در سراسر جهان محسوب میشود. برای کنترل جمعیت این آفت، تحقیقات در زمینه استفاده از ترکیبات گیاهی و زیستمحیطی در دهههای اخیر افزایش یافته است. در مطالعه حاضر، ترکیبات فیتوشیمیایی و سمیت حشرهکشی اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) علیه شته جالیز (Aphis gossypii Glover) در شرایط آزمایشگاهی با دمای ۲±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60٪ و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی بررسی شد. اسانس با روش تقطیر با آب و استفاده از دستگاه Clevenger استخراج گردید. مرگومیر در غلظتهای مختلف از 1/0 تا 9/0 میکرولیتر بر لیتر هوا و با سه تکرار در فاصله زمانی ۲۴ ساعت ارزیابی شد. همچنین اثر بازدارندگی تولید پوره در غلظتهای تحتکشندگی اسانس بر فرم بکرزایی شته بررسی گردید. نتایج نشان داد که اسانس T. daenensis برای شته A. gossypii سمی است. ترکیبات اصلی اسانس شامل ۳-متیل-۴-ایزوپروپیلفنول (94/26٪)، تیمول (40/22٪)، پارا-سایمن (81/13٪)، γ-ترپینن (74/6٪)، بورنئول (24/5٪) و لینالول (31/4٪) بودند. تحلیل پروبیت نشان داد که مقادیر LC₅₀ برای پورهها و بالغین شته A. gossypii بهترتیب برابر با 0087/0 و 0016/0 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. همچنین میزان بازدارندگی تولید پوره توسط اسانس T. daenensis برابر با 49/46 ± 71/4٪ محاسبه شد. نتایج کلی نشان داد که اسانس آویشن دنایی پتانسیل بالایی در کنترل شته جالیزی ، بهویژه در محیطهای محافظتشده مانند گلخانهها دارد.
کلیدواژهها
)