نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آیت اله سعیدی زاده ¹
• ملیحه عباس پور ²

¹ دانشگاه شاهد

² دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

نماتدهای ریشه گرهی از مهمترین نماتدهای انگل گیاهی در سطح جهان بوده که به طیف وسیعی از گیاهان آسیب می‌زنند. با توجه به هزینه‌های سنگین کاربرد نماتدکش‌ها و اثرات نامطلوب زیست محیطی آنها، امروزه تمایل برای یافتن روش‌های کنترلی موافق با محیط زیست افزایش یافته است. در تحقیق حاضر، اثر اضافه شدن توده‌های خرد شده اندام‌های گیاهی آویشن (Thymus vulgaris)، همیشه بهار فرانسوی (Tagetes patula)، رازیانه (Foeniculum vulgare)، بالنگوی شیرازی (Lallemantia royleana) و بابونه (Matricaria chamomillae) به خاک گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی آلوده به نماتد ریشه گرهی Meloidogyne javanica در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. پس از نمونه‌برداری و تکثیر نماتد، مایه آلوده-کننده نماتد (10 عدد لارو سن دوم در هر گرم خاک) و توده خشک گیاهی (صفر، 5، 10، 25 و 50 گرم بر کیلوگرم خاک) به خاک اضافه و همگن شد. خاک به گلدان ها منتقل و سپس گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی سوپرچیف کشت گردید. بوته‌ها در گلخانه به دمای 2±27 درجه سلسیوس و نور طبیعی (اردیبهشت و خرداد) به مدت دو ماه نگهداری شدند. پس از آن آزمون متوقف و فعالیت نماتد با ثبت تعداد گال و توده تخم در هر ریشه و فاکتور تولیدمثل نماتد مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که وجود بقایای گیاهان مورد آزمایش موجب کاهش معنی دار (P≤0.05) فعالیت M. javanica روی ریشه گوجه-فرنگی شده است. بیشترین سرکوب نماتد به ترتیب در همیشه بهار، رازیانه، آویشن، بالنگو شیرازی و بابونه مشاهده شد. به عنوان نتیجه‌گیری، استفاده از بقایای برخی گیاهان علاوه بر اصلاح خاک می‌تواند در کاهش فعالیت نماتدهای ریشه گرهی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

• نماتد
• ریشه
• آنتاگونیست
• گیاه دارویی
• گوجه فرنگی